زنازاده چه گناهی دارد که حرام زاده شده و از یک سری مزایا محروم شده است؟ 

1ـ اشاره به برخی روایات مربوطه

امام صادق (ع) فرمودند: « عَلَامَاتُ وَلَدِ الزِّنَا ثَلَاثٌ سُوءُ الْمَحْضَرِ وَ الْحَنِینُ إِلَى الزِّنَا وَ بُغْضُنَا أَهْلَ الْبَیْت. ــــــ ‏ولد الزنا سه نشانه دارد بد اخلاقى با حاضران و اشتیاق به زنا و دشمنى ما اهل بیت . » (امالى شیخ صدوق ،ص 338 )

رسول الله (ص) فرمودند: « مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلْیَحْمَدِ اللَّهَ عَلَى أَوَّلِ النِّعَمِ قِیلَ وَ مَا أَوَّلُ النِّعَمِ قَالَ طِیبُ الْوِلَادَةِ وَ لَا یُحِبُّنَا إِلَّا مَنْ طَابَتْ وِلَادَتُهُ . ـــــ هر که ما اهل بیت را دوست دارد باید بر نعمت نخستین ، خدا را حمد گوید. گفته شد نعمت نخستین چیست؟ فرمودند: حلال زاده بودن ؛ که همانا ما را دوست نمی دارد مگر آنکه ولادتش پاک باشد.» (بحار الأنوار، ج‏27،ص146 ) « لَا یَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا طَیِّبُ الْمَوْلِدِ .ـــــ داخل بهشت نمی شود مگر آنکه ولادتش پاک باشد.» (‏ بحار الأنوار ، ج‏27 ،ص147) على بن ابى طالب (ع) فرمودند: « نزدیک کعبه نشسته بودم به ناگاه پیر مردى را دیدم گوژپشت که از شدّت پیرى ابروهاى او بر روى دو چشمش افتاده و عصایى بر دست و بُرنُس سرخى بر سر و لباس پشمینه ای در بر دارد. آن پیرمرد نزدیک پیغمبر (ص) آمد در حالی در آن وقت پیامبر خدا پشت مبارک به کعبه داده و تکیه فرموده بود ، عرض کرد یا رسول الله دعا کن خداوند مرا بیامرزد! پیغمبر (ص) فرمود: اى پیر مرد سعى تو بى‏ثمر و عمل تو بی ارزش و گم است. چون پیرمرد مراجعت کرد ، پیغمبر (ص) به من فرمود یا ابا الحسن! او را شناختى؟ گفتم نه. فرمود: این ابلیس لعین بود. على (ع) فرمود من از پی او دویدم تا به او رسیدم و او را بر زمین انداختم و بر روى سینه‏اش نشستم و دست بر گلویش نهادم تا او را خفه کنم به من گفت یا ابا الحسن چنین مکن! همانا من از مهلت داده‏ شدگان هستم تا روز معلوم و معهود. یا على به خدا قسم که البته من تو را دوست می دارم و کسی تو را دشمن ندارد مگر اینکه من با پدرش در مادرش شرکت کردم و والد الزّنا شد. حضرت می فرماید: من خندیدم و او را رها کردم.» ( بحار الأنوار ، ج‏27 ،ص149 ) امام صادق علیه السّلام فرمودند « لَوْ کَانَ أَحَدٌ مِنْ وَلَدِ الزِّنَاءِ نَجَا نَجَا سَائِحُ بَنِی إِسْرَائِیلَ فَقِیلَ لَهُ وَ مَا سَائِحُ بَنِی إِسْرَائِیلَ قَالَ کَانَ عَابِداً فَقِیلَ لَهُ إِنَّ وَلَدَ الزِّنَاءِ لَا یَطِیبُ أَبَداً وَ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ مِنْهُ عَمَلًا قَالَ فَخَرَجَ یَسِیحُ بَیْنَ الْجِبَالِ وَ یَقُولُ مَا ذَنْبِی‏. ــــــ اگر بنا بود یکى از کسانى که از راه زنا به دنیا آمده است، رهایى یابد، گردشگر بنى اسرائیل نجات مى‏یافت. از حضرت پرسیدند: گردشگر بنى اسرائیل کیست؟! فرمودند: عابدى بود (زنا زاده) که به او گفته بودند: زنا زاده هرگز پاک نمى‏شود و عبادتهاى او پذیرفته نیست.او چون این مطلب را شنید از شهر بیرون رفت و سر به کوه و بیابان گذاشت و مرتباً تکرار مى‏کرد: گناه من چیست؟! » (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،ص264 ) « عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُکَیْرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِذَا زَنَى الرَّجُلُ فَارَقَهُ رُوحُ الْإِیمَانِ قَالَ قَوْلُهُ تَعَالَى وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ ذَلِکَ الَّذِی یُفَارِقُه‏. ــــــــ عبد اللَّه بن بکیر گفت: از امام محمد باقر علیه السّلام معنى این سخن رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم را جویا شدم که:«هر گاه مردى زنا کند، روح ایمان از او کناره مى‏گیرد»، حضرت فرمودند: خدا فرمود:«آنان را به وسیله ی روحى از جانب خود تأیید کرده است»، این همان روحى است که از زناکار جدا مى‏شود. » (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ،ص 263 ) امام باقر علیه السّلام فرمودند: « إِذَا زَنَى الرَّجُلُ أَدْخَلَ الشَّیْطَانُ ذَکَرَهُ فَعَمِلَا جَمِیعاً وَ کَانَتِ النُّطْفَةُ مِنْهُمَا وَ خُلِقَ مِنْهُمَا وَ خُلِقَ مِنْهَا الْوَلَدُ وَ یَکُونُ شِرْکَ الشَّیْطَان‏. ـــــ هنگامى که شخص مشغول به زنا است شیطان با او در عمل شرکت جوید و هر دو با هم آن را انجام دهند و یک نطفه بیش نیست و فرزند از هر دو پیدا مى‏شود و این شرک شیطان است. » (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ،ص 263 ) امام باقر علیه السّلام فرمودند:« لَبَنُ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ وَ الْمَجُوسِیَّةِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ لَبَنِ وَلَدِ الزِّنَا. ـــــــ شیر زن یهودی و زن نصرانی و زن مجوسی (در حالت اضطرار) نزد من بهتر است از شیر زن زناکار یا شیر زنى که خود از زنا متولّد گشته است.» ( من لا یحضره الفقیه ،ج‏3 ،ص479)

امام صادق علیه السّلام فرمودند:« إِنَّ نُوحاً ع حَمَلَ فِی السَّفِینَةِ الْکَلْبَ وَ الْخِنْزِیرَ وَ لَمْ یَحْمِلْ فِیهَا وَلَدَ الزِّنَا وَ النَّاصِبُ شَرٌّ مِنْ وَلَدِ الزِّنَا

ـــــــ حضرت نوح علیه السّلام سگ و خوک را سوار کشتى کرد ولى زنازاده‏ ای را راه نداد و ناصبى (دشمن اهل بیت علیهم السّلام) از زنازاده بدتر است.» (بحار الأنوار ، ج‏27 ،ص236 ) 2ـ طبق روایات بسیار زیادی ـــ که به برخی از آنها اشاره شد و فراوانی آنها مفادّشان را یقینی می کند ـــ زنازاده از طینت و نطفه ی غیر مومن بوده و هیچگاه وارد بهشت اهل ایمان نمی شود و در دنیا نیز میل او به سمت معصیت بیشتر و به سمت حسنات کمتر است. از اینرو در جامعه ی انسانی مومنین نیز نمی تواند برخی مناصب اجتماعی مثل قضاوت ، امامت جماعت ، مرجعیّت دینی و امثال آن را تصدّی نماید. چرا که اوّلاً دادن مناصب مهمّ به چنین کسی تأیید ضمنی زنا و منع او از مناصب مهمّ اجتماعی نوعی مبارزه ی با پدیده ی شوم زنا است. ثانیاً چنین کسی اغلب به خاطر خبث نطفه و نداشتن پدر شرعی که موجب بی هویّتی اجتماعی است ، تربیت و تعهّد درستی نداشته برای مناصب پر اهمیّت مناسب نیست. کما اینکه در جوامع انسانی افراد لاابالی و سابقه دار و امثال این افراد را به ارکان مهمّ اجتماعی راه نمی دهند.

امّا اینکه زنازاده از نظر وجودی دچار کمبود و میل او به معصیت افزونتر می باشد ناشی از نظام علّی و معلولی عالم است ؛ یعنی ساختار و قوانین تکوینی عالم به گونه ای است که موجب می شود فرزند حاصل از پیوند نامشروع از کمال وجودی و روحی پایین تری نسبت به انسانهای عادی برخوردار باشد. لذا تولّد چنین نوزادی نتیجه ی بی توجّهی برخی افراد به قوانین تغییرناپذیر عالم است. « ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ. ـــــــ فساد، در خشکى و دریا آشکار شد به سبب آنچه دست مردم حاصل نمود ؛ تا بچشانیم به آنها بعضی از نتایج عملکردشان ؛ باشد که بازگردند.» (الروم:41)

بر این اساس ، اینکه خداوند متعال زنا یا هر عمل حرام دیگری را توسّط انبیاء و کتب آسمانی منع نموده صرفاً قراردادی نیست ؛ بلکه این احکام بر اساس قوانین حاکم بر نظام خلقت تنظیم شده و پشتوانه ی تکوینی دارند. پس همانگونه که در نظام خلقت ، آتش علّت سوزاندن و سمّ موجب هلاکت است ، زنا هم موجب پدید آمدن بشری است با روح ضعیف و متمایل به گناه . معصوم (ع) فرمود: زن و مرد هنگام همبستری حرف نزنند چون ممکن است فرزندشان لال شود ، یا فرمودند: زیر نور ماه همبستر نشوید که احتمال جنون در فرزند افزون خواهد بود. اینگونه احکام صرفاً حکم دینی نیستند بلکه بیانگر حقیقتی عینی و قانونی تکوینی می باشند. حکم تحریم زنا نیز دقیقاً از همین سنخ است ؛ یعنی زنا نیز موجب می شود نقصی روحی در فرزند حاصل شود و فرزند به دنیا آمده دارای کششهای حیوانی و شیطانی قویتری باشد. لذا زنا زاده اوّلاً کمتر ممکن است میل به دین داشته باشد. ثانیاً اگر هم بر تمایلات حیوانی و شیطانی خود غالب گشته مومن و متّقی گردد باز رتبه ی وجودی او به حدّ مومنین حلال زاده نخواهد رسید ؛ همان گونه که افراد عقب مانده ی ذهنی یا معلولین مادرزاد هر اندازه هم که خود را توانا نمایند باز از جهت جسمانی با یک شخص سالم برابری نخواهند داشت. لذا زنازاده ـ هر چند مومن باشد ـ باز هیچگاه وارد بهشت انسانهای مومن حلال زاده نمی شود ، ولی این بدان معنا نیست که حتماً وارد جهنّم شود ؛ بلکه اگر زنا زاده به اختیار خود عامل به احکام دین بوده و اهل عبادت باشد ، طبق آیات متعدّد و روایات فراوان شکّی در این نیست که وارد جهنّم نمی شود ؛ چون جهنّم نتیجه ی اعتقاد و عمل خلاف حقّ است ؛ امّا لازمه ی عدم ورود در جهنّم ، دخول در بهشت انسانهای حلال زاده ی مومن نیست بلکه خدا می تواند زنازادگان مطیع را در جایگاه دیگری از نتیجه ی اعمالشان برخوردار نماید ؛ کما اینکه خدا حیوانات مطیع را در جایگاه ویژه ای نعمت می بخشد مانند سگ اصحاب کهف یا الاغ بلعم باعور یا هدد حضرت سلیمان که حیواناتی مطیع فرمان حقّ بودند ولی به هر حال حیوان بودند نه انسان. پس زنازادگان مومن نیز به جای بهشت معروف ، جایگاه خاصّ خود را خواهند داشت ؛ که این جایگاه طبق برخی روایات ، بالاتر از جهنّم و پایین تر از بهشت حلال زادگان مومن است. امام صادق (ع) فرمودند: « إِنَّ وَلَدَ الزِّنَا یُسْتَعْمَلُ إِنْ عَمِلَ خَیْراً جُزِیَ بِهِ وَ إِنْ عَمِلَ شَرّاً جُزِیَ بِهِ . ــــــ زنازاده به کار گماشته مى‏شود (مورد تکلیف قرار مى‏گیرد) ، پس اگر کار نیک انجام دهد پاداش مى‏یابد و اگر کار بد کند کیفر مى‏بیند.» (الکافی، ج‏8، ص: 238) . حضرت زین العابدین (ع) نیز فرمودند: « لَا یَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ خَلَصَ مِنْ آدَمَ . ــــ داخل بهشت نمی شود مگر آنکه خالص از بنی آدم باشد.» یعنی شیطان در تولّد او دخالت نکرده باشد. « عَنْ أَبِی بَکْرٍ قَالَ کُنَّا عِنْدَهُ وَ مَعَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَجْلَانَ فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَجْلَانَ مَعَنَا رَجُلٌ یَعْرِفُ مَا نَعْرِفُ وَ یُقَالُ إِنَّهُ وَلَدُ زِنَاءٍ فَقَالَ مَا تَقُولُ فَقُلْتُ إِنَّ ذَلِکَ لَیُقَالُ لَهُ فَقَالَ إِنْ کَانَ ذَلِکَ کَذَلِکَ بُنِیَ لَهُ بَیْتٌ فِی النَّارِ مِنْ صَدْرٍ یَرُدُّ عَنْهُ وَهَجَ جَهَنَّمَ وَ یُؤْتَى بِرِزْقِهِ . ـــــ یکی از اصحاب امام صادق (ع) به نام ابوبکر گوید نزد امام بودیم و عبدالله بن عجلان نیز با ما بود ، وی عرض کرد: مردی با ماست (آشنا با ماست) که هر چه ما آن را حقّ می شناسیم او نیز آن را حقّ می داند (شیعه است) ؛ امّا گفته می شود که فرزند زناست. امام به من (ابوبکر) فرمود: تو چه می گویی؟ گفتم : درباره ی او چنین گفته می شود. پس امام فرمودند: اگر این شخص چنان باشد که گفتید در جهنّم خانه ای از صَدر برای او ساخته می شود که آتش جهنّم را از او بر می گرداند و روزی اش را به وی عطا می کنند.» (بحارالأنوار ج 5 ، ص 287)

علّامه مجلسی در توضیح این حدیث فرموده اند: مراد از « فِی النَّارِ مِنْ صَدْرٍ» این است که « خانه ای برای او در بالای جهنّم ساخته می شود» همچنین فرموده است: ظاهراً کلمه ی « صَدر» در اصل « صبَر» به بوده به معنی برف که در نگارش اشتباه شده است ؛ در این صورت معنی روایت چنین می شود: « خانه ای در آتش برای او ساخته می شود از برف که ...». امّا به نظر می رسد که همان احتمال اوّل درست باشد ؛ یعنی « برای او خانه ای ساخته می شود در جهنّم از بالای آن که آتش را دفع می کند.» 3ـ حال جای این سوال است که: آیا ضعف وجودی زنازاده که نتیجه ی قوانین حاکم بر عالم هستی و عملکرد غلط برخی انسانهاست ، ظلم به زنازاده نیست؟ و آیا خدا نمی توانست بر خلاف قوانین علّی و معلولی حاکم بر عالم هستی او را در رتبه ی انسانی بالاتری خلق نماید؟ و آیا خدا نمی توانست زناکار مومن را هم به بهشت حلال زاده های مومن ببرد؟

برای پاسخ گویی به این پرسش لازم است دوباره به بحث نظام علّی و معلولی حاکم بر عالم خلقت بازگشته این حقیقت اساسی را دقیقتر بررسی کنیم تا معلوم شود که اوّلاً ظلمی در حقّ زنازاده واقع نشده و ثانیاً ورود او در بهشت حلال زاده های مومن ذاتاً محال است نه اینکه ذاتاً ممکن است ولی خدا چنین نمی کند. الف. قانون عامّ علّیّت اساس وجود عالم خلقت.